Teambuilding met je zenuwstelsel

Deze week had ik een speciaal uitstapje. Ik was namelijk op stap met mijn collega’s; samen in bomen klimmen in een klimbos, om onze onderlinge band te versterken en zo.
Maar… ik deed tegelijkertijd ook aan teambuilding met mijn eigen zenuwstelsel!
Samen trotseerden we verschillende uitdagingen, we ondersteunden en hielpen elkaar, testten onze rolverdeling uit. En aan het eind van de dag kwamen we er sterker uit: we begrepen elkaar beter, konden meer van elkaar op aan, en onze communicatie verliep soepeler dan voorheen. Teambuilding geslaagd! Op beide vlakken. 😉

Net als jij heb ik verschillende zenuwstelsels. Zij vormen de bedrading die supersnel informatie doorgeeft binnen het lichaam.
Een bijzondere rol daarin speelt het autonome (‘zelfstandige’) zenuwstelsel, dat zorgt voor de communicatie tussen de hersenen en de rest van het lichaam – beide kanten op, welteverstaan. Dat autonome zenuwstelsel bestaat grofweg uit drie aparte zenuwstelsel, allemaal op hun eigen manier bezig met jouw veiligheid. Hun activiteit stuurt niet alleen je spijsvertering, hartslag, ademhaling en immuunsysteem aan, maar bepaalt ook mee welke emoties je voelt en zelfs wat voor soort gedachten je hebt!
De afgelopen jaren is meer en meer duidelijk geworden hoe belangrijk het is dat deze zenuwstelsels goed samenwerken. Als die samenwerking verstoord is, heeft dat grote gevolgen voor onze lichamelijke én geestelijke gezondheid! We kunnen dan slechter omgaan met stress, en worden er op den duur zelfs overgevoelig voor.

Om dit te kunnen volgen, is het handig om de drie zenuwstelsels te bekijken als een team. Net zoals het binnen een team van mensen niet altijd soepel loopt, kan ook de communicatie en samenwerking tussen de autonome zenuwstelsels wel eens stroef lopen. Soms neemt er eentje het roer over, zodat de anderen niet meer aan hun taken toekomen. Of eentje wordt juist buitengesloten door de andere twee, waardoor hij zijn werk niet kan doen, en na een tijdje zelfs maar helemaal afhaakt.
Als er dat moment een beroep wordt gedaan op het team, dan functioneert dat natuurlijk niet naar behoren! Dan kan het zijn dat spanning of stress ervoor zorgen dat je:

  • te sterk reageert (bijv. heel erg angstig),
  • te weinig reageert (bijv. onverschillig), of gewoon
  • niet op de handigste manier op een situatie reageert (bijv. helemaal blokkeren).

Dit laatste gebeurde deze week bijna, toen ik – iemand met lichte hoogtevrees – op 10 meter boven de grond op een houten platformpje stond, dat aan een boom hing. Aaargh!
Voor me gaapte een gat van een meter of 10 breed tot aan de volgende boom, boven mijn hoofd hing een kabel met een soort stokje dwars eraan. Ik stond daar, en dacht: wat is hier de bedoeling van? Moet ik er aan gaan hangen, en springen? Haal ik dan wel de overkant? Of hang ik dadelijk 10 meter boven de grond in het luchtledige te bungelen? Natuurlijk was ik wel gezekerd met een veiligheidskabel. Maar van zulke nieuwigheden trekt je oeroude zenuwstelsel zich niks aan: er dreigt gevaar, punt uit!
Ik was niet alleen: achter mij stonden twee gewaardeerde collega’s te wachten op mijn actie (en daarna waren zij zelf aan de beurt!), op de grond keken andere collega’s toe. Gelukkig stond mijn sociale zenuwstelsel op dat moment nog aan het roer, zodat ik steun kon zoeken bij mijn collega’s, en me door hen ook gerust liet stellen. Ik stond er niet alleen voor. Samen bespraken we de situatie, en kwamen tot de conclusie: ja, de bedoeling zal hier zijn dat je aan deze trapeze naar de overkant slingert.
Ik schuifelde naar de rand van het platformpje en pakte de stok vast. Slik!

Even leek het erop dat mijn lichaam blokkeerde. Je kent dat gevoel misschien wel van vroeger: je stond bovenaan de hoge springplank, vastberaden dat je ging springen. Je maakte je klaar en…. niks. Je wilde wel, maar je lichaam dacht: “Abort mission! Dit gaat niet gebeuren!”
Dat is dus een actie van het oudste gedeelte van je zenuwstelsel, dat je wil afschermen van gevaar. Heel lief bedoeld hoor. 😉 Maar ondertussen stond ik daar, op dat wankele plateautje 10 meter boven de grond, met mijn collega’s achter me. En als dit zenuwstelsel de overhand zou krijgen, kwam ik helemaal niet meer van mijn plek!

Op zulke momenten is het een uitdaging om rustig genoeg te blijven om goed afgewogen beslissingen te kunnen maken. Daarvoor heb je namelijk het meest moderne gedeelte van je hersenen nodig, je prefrontale cortex. En laat dat gedeelte nu net minder bloedtoevoer krijgen op momenten dat het echt spannend wordt, en je vecht & vlucht zenuwstelsel de overhand dreigt te nemen. Maar vechten of vluchten had in deze situatie weinig zin…

Gelukkig kon ik op dat moment terugvallen op dingen die ik de afgelopen tijd heb geleerd en geoefend.

  • Door bewust met je aandacht aanwezig te blijven in het huidige moment, raak je niet verstrikt in allerlei gedachten en gevoelens. Zo kun je alert en rustig de situatie blijven inschatten, en afwegen welke acties je het meest gaan helpen.
    Deze vaardigheid oefen ik met mijn cliënten door ‘aandachtsfitness’ te doen.
  • Het besef dat je zenuwstelsel grotendeels zelfstandig werkt, helpt je te begrijpen hoe en waarom je lichaam reageert op bepaalde situaties. Het helpt je om meer van een afstand te kijken naar wat je voelt, in plaats van er midden in te zitten en door je emoties meegesleept te worden. Dit zorgt ervoor dat je kunt kiezen welke acties je wel en niet uitvoert.
  • Je kunt niet direct ‘praten’ met je zenuwstelsel, maar wel indirect, o.a. via je ademhaling. Door regelmatig bepaalde ademhalingsoefeningen te doen, breng je je zenuwstelsels beter in balans, en train je ze om vloeiender te kunnen samenwerken wanneer het erom spant.
    Ik oefen dit samen met cliënten, sinds kort gebruik ik hierbij een systeem dat je direct feedback geeft over wat je zenuwstelsel doet!
  • Door ook op die spannende momenten heel bewust aandacht te blijven geven aan je ademhaling, kun je in contact blijven met je sociale zenuwstelsel, en zo ook met het gedeelte van je hersenen dat je nodig hebt om rationeel te kunnen blijven nadenken. Geen paniekvoetbal! 😉
  • Je sociale stelsel wordt ook gestimuleerd om aan het roer te blijven wanneer je je verbindt met anderen. Leer jezelf kennen! Wees je bewust van de neiging om je bij spanning af te sluiten van anderen (of heb ik die neiging als enige? 😉), durf je gevoelens te delen, en vraag of accepteer hulp en steun van anderen.
  • Heb compassie voor jezelf: heb begrip dat dit een lastige situatie is, hoe belachelijk dat soms ook kan lijken, achteraf of van buitenaf bekeken. Schaamte, boosheid, strengheid of zelfspot halen in deze situatie weinig uit; die sturen je zenuwstelsel eerder richting een blokkade, dan dat ze je helpen om adequaat en flexibel te reageren. Ook staan ze verbinding met anderen in de weg, waardoor ze het sociale systeem hinderen.

In het dagelijks leven reageert je zenuwstelsel grotendeels automatisch – gelukkig ook maar! 😉 Maar door jezelf bewust in nieuwe situaties te brengen, waarin je zenuwstelsels op een veilige manier op de proef worden gesteld, leer je ‘jouw team’ beter kennen. Wie neemt wanneer het voortouw, hoe functioneel is dat, en hoe kun je daar ‘van bovenaf’ sturing aan geven?
Zo zorg je ervoor dat je zenuwstelsels beter gaan samenwerken, en daardoor kun je beter omgaan met de stress en spanning die je elke dag tegenkomt. Met als gevolg dat je geestelijk en lichamelijk gezonder bent en blijft!

Wil je ook meer grip krijgen op je zenuwstelsel, en zo mentaal en fysiek beter in je vel komen te zitten? Ik ben momenteel bezig met het ontwikkelen van een NeuroBalans-aanbod. Hierbij krijg je d.m.v. een meting direct te zien hoe jouw zenuwstelsel reageert op stress, en krijg je praktische oefeningen mee om dit te verbeteren. Heb je alvast interesse of wil je op de hoogte blijven, stuur me dan gewoon even een berichtje!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *