De ‘Oorwurm’ als mindfulness-check

Vreselijk is het toch hè… zo’n liedje, meestal ook nog een irritant liedje waarvan je de tekst maar half kent, heeft zich tussen je oren genesteld. En heeft blijkbaar het controlecentrum van jouw stemapparaat overgenomen. Je wil het niet, écht niet. En toch hoor je jezelf steeds weer datzelfde melodietje, diezelfde woorden zingen.
Je besluit heel bewust om ermee op te houden. Je hebt toch zeker wel genoeg vrije wil om zelf te beslissen waar je je stem voor gebruikt, niet? Mis… al binnen enkele seconden dwalen je gedachten af, en… je zingt er alweer op los. Tot grote irritatie van jezelf en de mensen om je heen (dat ligt er een beetje aan hoe mooi je kan zingen 😉 ).

Hemeltergend zijn ze, zulke liedjes! Van de ergste exemplaren hoef je maar enkele seconden mee te krijgen, of zelfs maar de titel te horen en hoppa… daar zit het weer gebeiteld voor de komende uren.
In de Nederlandse taal beschrijven we dit fenomeen een beetje slapjes als ‘een liedje in je hoofd hebben’. Dat dekt wat mij betreft niet echt de lading. Onze Oosterburen hebben er echter een treffende naam voor: ein Ohrwurm. Een oorwurm dus, die via je oren je hoofd binnendringt en het zich daar lekker naar de zin maakt (altijd leuk als je beelddenker bent!).

Ik heb altijd wel regelmatig oorwurmen gehad, het is maar zelden stil in mijn hoofd! Sinds ik kinderen heb, heb ik er wel veel meer. En ze zijn vooral hardnekkiger en irritanter geworden. Dat komt doordat ik te pas en te onpas word blootgesteld aan kinderliedjes. En veel daarvan blijken echt excellente oorwurmkandidaten!


Zo is er het liedje over de spin Sebastiaan. Geschreven door ons aller Annie M. G., leuk mens hoor, maar wat een dráák van een liedje… het vreemde melodietje kan me uren, zelfs dagenlang blijven achtervolgen.

Een andere prachtige kandidaat is Zes heksen uit Sesamstraat. Ook zo’n ongewone melodie die zich graag naar binnen wurmt. Irritatie alom!

Serieuze wetenschappers hebben hun tanden al stukgebeten op het hoe en waarom van oorwurmen, zie bijvoorbeeld dit of dit of dit stuk. Maar hoe interessant ook, deze kennis verandert niets aan de dagelijkse realiteit ervan. Wat ik eigenlijk interessanter vind, is hoe je er vanaf komt! Maar ja… het is ondertussen heel duidelijk dat we geen controle hebben over de inhoud van onze gedachten. Zoals ons hart continu bloed rondpompt, pompen onze hersenen gedachten rond. Ik ben, dus ik denk! (En ik zing, blijkbaar.)
Waar we echter wel grip op hebben, is onze aandacht. Zolang ik met mijn aandacht in het hier en nu ben, kan ik er bewust voor kiezen om niet mee te gaan in de neiging van mijn brein om weer een ongewenste ballade aan te heffen. Maar zodra mijn aandacht afdwaalt naar iets anders… bam, daar zing ik weer!

Zou je een oorwurm in plaats van als een bron van irritatie kunnen zien als een mindfulness-check?

Dit besef bracht me op een idee: zou ik een oorwurm in plaats van als een bron van irritatie ook niet kunnen zien als een mindfulness-check? Een verklikker van een afdwalend brein? Zou ik, in plaats van ertegen te vechten en te wensen dat dat liedje uit mijn hoofd vertrok, ook ruimte kunnen maken voor de irritatie? Accepteren dat ook dít blijkbaar een product is van mijn immer actieve hersenen? Kan ik deze oorwurmen misschien zelfs verwelkomen als een bijproduct van de grote rol die muziek speelt in mijn leven, als de andere kant van de medaille?

Een interessant ACT-experiment… daar houd ik van! Het mislukte jammerlijk natuurlijk, de eerste paar keren. Zo gaat dat in het leven. Maar naarmate ik er meer mee oefende, merkte ik dat ik naast – of soms zelfs in plaats van – irritatie ook amusement voelde over die eigenwijze oorwurmen. Ik kon ze dankbaar zijn voor elke keer dat ze me er fijntjes aan herinnerden hoe snel en hoe ver ik weer was weggezonken in gedachten, weg uit het huidige moment, waarin het leven zich eigenlijk afspeelt.
En, zoals dat gaat als je níet meer je best doet om iets vervelends te onderdrukken, realiseerde ik me steeds vaker opeens dat het wurmpje mijn hoofd alweer had verlaten – een kwestie van wu-wei!

Ben ik nu van mijn oorwurmen af? Nee hoor. Alleen al het nóemen van mijn persoonlijke oorwurm-bestsellers hierboven bracht ze gelijk terug, om alleen af en toe verstoord te worden door een infiltratie van Een sprong vooruit uit Aladdin, die al een paar dagen tussen mijn oren bivakkeert.
Maar ik kan wel zeggen dat ik er minder last van heb! Het stoort me minder dat ik geen controle heb over de melodische producties van mijn brein, en als ik een oorwurm heb word ik weer even met mijn neus op de feiten gedrukt: mindful zijn is lastig!
Dat is niet altijd erg natuurlijk, want het kunnen nadenken over verleden en toekomst brengt ons ook juist heel veel. Alleen gebeurt dat bij de meesten van ons vaker dan we zouden willen – en dat gaat dan ten koste van de ervaring en beleving van ons leven van alledag.

Dus ik daag je uit… ben je bereid om één van deze oorwurmpjes tijdelijk onderdak te verschaffen, en te ervaren wat ze je brengen? Of heb je misschien andere oorwurm-bestsellers, waar je eens anders tegenaan kan gaan kijken? Wie weet wat ze je te vertellen hebben. 🙂

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *