Toen ik eind 2018 begon met CrossFit was één van de uitdagingen waar ik mee geconfronteerd werd de handstand. Goh… ik had al zeker sinds de gymles op de middelbare school geen handstand meer gedaan! Dat was dus weer even een drempeltje over, zeg maar.
Maar toen ik het eenmaal weer durfde kreeg ik de smaak te pakken. Ik wilde er graag beter in worden, misschien zelfs wel los van de muur op mijn handen kunnen staan… Te pas, en vooral ook vaak te onpas, stond ik dus ondersteboven. Het ging steeds beter, en het goede gevoel dat ik daaraan overhield inspireerde me o.a. om een stukje te schijven over hoe we naar ons eigen lichaam kijken.

Naar aanleiding van een foto van een ondersteboven staande ik, stelde mijn collega-paardencoach Gemma van PAard me vorig jaar een interessante vraag:
“Merk je nu ook dat je mentaal meer in balans bent?”
Deze vraag kon ik niet gelijk beantwoorden, en hij zette me aan het denken. Want wat is dat eigenlijk, balans?

Ook in coachsessies van Mentale Veerkracht-trajecten kwam en komt het concept balans vaak voorbij. Want veel cliënten streven naar ‘meer balans’. Ze worstelen met een knagend gevoel van onbalans in hun leven. Onbalans tussen wat ze moeten (van zichzelf en/of van anderen) en wat ze eigenlijk echt willen, onbalans tussen hoeveel tijd of energie ze hebben en alle dingen die ze willen doen, onbalans tussen spanning en ontspanning, tussen werk en privé… Zeker (maar zeker niet alleen) werkende moeders met een jong gezin hebben vaak het frustrerende gevoel dat ze heen en weer getrokken worden tussen verschillende vlakken van hun leven, en dat ze op al die vlakken eigenlijk tekortschieten (kijk vooral even deze fantastische video van Kristina Kuzmic: Screw balance! ). Een (ouderlijke) burn-out ligt hierbij op de loer.

Dus: wat is dat eigenlijk, balans? Wat betekent dat woord voor jou? Deze vraag heb ik het afgelopen jaar aan veel mensen gesteld. Het antwoord waar ik zelf uiteindelijk op uitkwam was niet wat ik had gedacht!
Als ik voorheen dacht aan balans, dan stelde ik me voor dat je dan stilstaat in de ideale positie. Zoals een ouderwetse weegschaal waar aan beide kanten precies evenveel gewicht op ligt. Lichamelijk gezien kun je je balans gemakkelijk voorstellen denk ik: als je rechtop en stil staat op je voeten, dan sta je in balans. Je kunt gemakkelijk zo blijven staan, moeiteloos en zonder dat je je erop hoeft te concentreren. Het gaat vanzelf.

Of toch niet..? Laten we dat stilstaan eens omdraaien, letterlijk. Eén van de eerste dingen die ik merkte als ik op mijn handen stond was dat ik dus echt NIET vanzelf mooi stil bleef staan! Het kostte me juist hartstikke veel moeite. Ik kreeg er zelfs wat pijn van in mijn spieren, en niet alleen in mijn armen en schouders zoals je zou verwachten. Maar ook de spieren in mijn rug, buik, billen en benen moesten zo te voelen blijkbaar hard aan het werk. Steeds raakte ik een klein beetje uit balans, en dan gingen mijn spieren dat proberen te corrigeren, zodat ik niet omviel. Dat uit balans raken en corrigeren werd met oefening en training steeds kleiner en minder, maar toch… hard werken hoor!

En ik zal je verklappen: dat is niet anders wanneer je ‘gewoon’ rechtop staat, op je voeten. Of zelfs wanneer je op een stoel zit. Want je staat of zit eigenlijk nooit zomaar stil, dat líjkt alleen maar zo. Dat je ogenschijnlijk niet beweegt is het resultaat van talloze kleine spiertjes, die constant met elkaar, en tegen elkaar in, heel hard werken om jouw positie ongeveer te houden zoals die is.
En je kon dat stilstaan ook niet zomaar altijd! Een baby die je neerzet valt om; die moet al die spiertjes eerst nog keihard trainen en afstellen om uiteindelijk zonder steun op zijn voeten te kunnen staan. Dat is precies hetzelfde wanneer jij nu op je handen probeert te staan. Dat zijn je spieren nog niet gewend, dus het is zoeken naar de juiste samenwerking om je lichaam op het oog recht en stil te kunnen houden. En ook als dat lukt zijn die spiertjes dus nog steeds continu hard aan het werk.

Deze gedachtegang leidde me naar een nieuwe kijk op balans.

• Balans is géén ‘stilstand in de ideale positie’. Balans is een continu heen en weer bewegen rondom de ideale positie.
• Het is het steeds weer even verliezen van die ideale positie, dat merken, en dan een beweging de andere kant op maken om dat te corrigeren, zodat je niet omvalt.
• Balans is dus geen passieve toestand, maar een actieve! Het is een doorgaand proces van voelen en bewegen, van monitoren en reageren.
• Balans ziet er misschien rustig en ontspannen uit, maar betekent continu werken

Om vanuit deze conclusie weer terug te komen bij Gemma’s vraag: wat betekent dit nu voor mentale balans? Voor balans in je leven?
Mijn antwoord is: balans betekent daar precies hetzelfde. Een continu in de gaten houden van of, hoever, en in welke richting je afwijkt van je ideale positie. En dan een beweging maken, dus een actie ondernemen, om weer bij te sturen. Ook mentale balans is geen stilstand, geen passief proces. Maar een actieve bezigheid, een continu heen en weer bewegen.

Een belangrijk iets dat ik me hierdoor realiseerde was dit:
Het is dus ook helemaal NIET ERG als je ‘uit balans’ raakt.
Het is zelfs een gegeven dat dat gebeurt, part of the deal. Want balans ís een beweging.
Wat wel belangrijk is, is dat je niet zover uit balans raakt dat je omvalt. Dus het helpt als je goed voor ogen hebt wat je ideale toestand is, als je blijft voelen en alert bent op signalen dat je van die toestand weg aan het bewegen bent, en als je de vaardigheden hebt (geleerd) om je positie bij te sturen voor zover je daar controle over hebt.
Hoe meer je dit proces doormaakt en oefent, hoe sneller je zal gaan voelen wanneer je positie iets afwijkt van je ideaal, en hoe kleiner en subtieler de correctie hoeft te zijn om weer terug te bewegen. Totdat het er voor buitenstaanders op lijkt dat je stilstaat. Maar jij weet wel beter. 😉

Dit was voor mij een gigantische eye-opener! Het gaf zo’n opluchting toen ik me realiseerde dat ik dus niet krampachtig hoef vast te houden aan één toestand. Ik hoef niet altijd precíes genoeg werk te hebben, of precíes genoeg tijd aan werk en gezin te besteden, of me precíes energiek genoeg te voelen. Het hoeft niet altijd optimaal te zijn.
Want laten we eerlijk zijn, het echte leven is geen weegschaal met twee schalen waar steeds netjes hetzelfde gewicht in ligt. Het leven gooit continu iets op de ene schaal erbij, of haalt iets van de andere schaal af… Net als je denkt dat je dingen op de rit hebt, loopt er weer iets anders in de soep. Dat is nu eenmaal zo, en dat is oké! Als je maar blijft voelen, snel genoeg opmerkt dat er iets afwijkt, en het kan bijsturen, dan is er niks aan de hand en blijf je zogezegd ‘in balans’.

En als je dit blijft doen, dan word je er steeds beter in. Dan wordt het heen en weer bewegen steeds wat kleiner, en kost het je minder moeite, vraagt het minder focus en energie. Waardoor je meer energie en aandacht overhoudt voor andere dingen.
Waardoor je uiteindelijk het vertrouwen krijgt om je handstand te doen zonder steun van de muur… ja, dat kan ik ondertussen! 😉
En dan lijkt het voor anderen misschien zelfs wel zo te zijn dat je stilstaat, dat je steeds in evenwicht bent. Dat is niet zo, en dat hoeft dus ook helemaal niet. Want balans is een beweging.

Hierover meepraten op Facebook